Σκηνοθεσία: Tod Browning
Σενάριο: Tod Robbins
Μουσική: –
Ηθοποιοί: Wallace Ford, Leila Hyams, Olga Baclanova, Roscoe Ates
Είδος: Horror
Αξιολόγηση: ★★
★
★
★
TΡΟΜΕΤΡΗΤΗΣ
Αίμα: ☆☆☆☆☆
Φρίκη:★★
★
★
★
Τρόμος: ★★
★
☆☆
Αγωνία: ★★
★
★
★
FREAKS (1932)
Τι να γράψω για τη σημερινή ταινία; Καλές και διασκεδαστικές οι ανεγκέφαλες σπλατεριές –αλλά μερικές φορές χρειάζεσαι και κάτι πιο ωμά ρεαλιστικό που να τραβήξει ένα ωραιότατο ηλεκτροσόκ στον εγκέφαλό σου! Η σημερινή ταινία δεν είναι μόνο κλασική, είναι αληθινή! Όχι όσον αφορά το σενάριό της, αλλά τους χαρακτήρες και τους προβληματισμούς που θέτει. Αληθινή και ταυτόχρονα διαχρονική! Κατ’ αρχάς, η ταινία γυρίστηκε στη λεγόμενη «Pre-Code» εποχή του Hollywood –στην περίοδο, δηλαδή, πριν εφαρμοστούν στη βιομηχανία του κινηματογράφου οι οδηγίες λογοκρισίας που αφορούν σε θέματα όπως η υπερβολική βία, η χρήση σκληρής γλώσσας, η χρήση ουσιών, η έκτρωση, η ομοφυλοφιλία και πολλά άλλα. Κοινώς, πριν οι ρωμαιοκαθολικοί την πέσουν στον κινηματογράφο για την ανηθικότητά του και του αλλάξουν τα φώτα, πετσοκόβοντας ταινίες. Αυτό, όμως, δεν στάθηκε ικανό να την προστατεύσει, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Ας τα πάρουμε με τη σειρά!
TI MAΣ ΛΕΣ;
Μεταφερόμαστε σε ένα περιοδεύον τσίρκο, από εκείνα της παλιάς εποχής που έβγαζαν τρελό χρήμα με τα ανθρώπινα εκθέματά τους –ανθρώπους με αναπηρίες και δυσμορφίες που παρουσιάζονταν στο κοινό σαν μυστηριώδη, εξωτικά πλάσματα ή επικίνδυνα τέρατα της φύσης. Η κεντρική ιστορία αφορά τον έρωτα του νάνου Hans με την ακροβάτιδα Cleopatra -μια «φυσιολογική» γυναίκα- και τον γάμο τους. Ο γάμος, όμως, είναι απλώς η πλεκτάνη που έχουν υφάνει η Cleopatra και ο Hercules – ο «χειροδύναμος» του τσίρκου και εραστής της- με σκοπό να εξοντώσουν τον Hans και να καρπωθούν τη μεγάλη κληρονομιά του. Όταν τα υπόλοιπα «φρικιά» του τσίρκου ανακαλύψουν την αλήθεια, θα δείξουν στους δύο απατεώνες για ποιον λόγο ποτέ, μα ποτέ, μα ΠΟΤΕ δεν πρέπει να βλάψεις κάποιον δικό τους…
Οφείλω να ομολογήσω ότι βαριέμαι απίστευτα τις παλιές, ασπρόμαυρες ταινίες, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις (όπως, για παράδειγμα, τις ταινίες των Τσάρλι Τσάπλιν, Λώρελ-Χάρντι). Η συγκεκριμένη, όμως, ήταν μια ταινία που ήθελα χρόνια να δω –από τότε που είχα διαβάσει τυχαία γι’ αυτήν σε κάποιο άρθρο στο ίντερνετ. Και χαίρομαι που το έκανα, διότι είναι μοναδική, καθηλωτική και ρεαλιστικότατη –παρά την παλαιότητά της. Και όλα αυτά, όχι μόνο επειδή παίρνουμε μια γεύση από τη ζωή στα τσίρκα της περιόδου εκείνης (ναι, «τσίρκα» είναι ο πληθυντικός –μη με ζαλίσεις!), αλλά κυρίως επειδή όλοι οι ηθοποιοί που υποδύονται τα «φρικιά», είναι αυθεντικοί perfomers της περιόδου. Δεν έγινε καμιά χρήση μακιγιάζ ή προσθετικών! Ο άνθρωπος-σκελετός, η γυναίκα με το μούσι, οι σιαμαίες αδελφές, ο Ανθρώπινος Κορμός, η Κου-Κου το κορίτσι-πουλί και τα υπόλοιπα «φρικιά» είναι όλοι τους the real deal! Τρόμαξες ακόμα περισσότερο; Γιατί, όμως;
Διότι αυτό είναι το φυσιολογικό για τη μυγιάγγιχτη, ανθρώπινη φύση μας: το διαφορετικό, το «περίεργο», το εκτός συνηθισμένου, μας ξενίζει και μας φοβίζει. Και αυτή ακριβώς είναι και η ουσία της ταινίας: η περιθωριοποίηση των ανθρώπων με αναπηρίες και δυσμορφίες και ο τρόπος που τους αντιμετώπιζε ο «κανονικός» κόσμος. Από νωρίς η ταινία θέτει το μεγάλο –και κεντρικό- ερώτημά της: τι κάνει κάποιον άνθρωπο «τέρας»; Και ποιοι είναι τα πραγματικά τέρατα; Τα ανθρώπινα εκθέματα του τσίρκου, τα δύσμορφα, αποκρουστικά στην όψη πλάσματα ή οι «φυσιολογικοί», υγιείς άνθρωποι; Ποιοι είναι αυτοί που πρέπει να φοβάσαι περισσότερο;
Και ποια είναι η τεράστια ειρωνία του φιλμ; Ότι αποδείχθηκε τόσο, μα τόσο αληθινό! Όταν προβλήθηκε η ταινία σε δοκιμαστικές προβολές, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων για το σοκαριστικό περιεχόμενό της («Μον ντιε, άνθρωποι χωρίς άκρα και με νοητική στέρηση; Πού ακούστηκε; Στη φούσκα που ζω όλα είναι υπέροχα!») Για πόσο έντονη θύελλα μιλάμε; Μια γυναίκα έστειλε στον Browning επιστολή που έγραφε: “Πρέπει να έχετε τις νοητικές ικανότητες ενός φρικιού κι εσείς ο ίδιος για να σκαρφιστήκατε τέτοια ταινία.” Άλλη επιστολή ανέφερε: “Το να βάλεις τέτοια πλάσματα σε μια ταινία και να την παρουσιάσεις στο κοινό είναι απερίσκεπτο”! Μια γυναίκα απείλησε να μηνύσει την MGM, διότι ισχυρίστηκε ότι απέβαλε λόγω της σοκαριστικής φύσης της ταινίας! Παράλληλα, το φιλμ απαγορεύτηκε στη Μεγάλη Βρετανία για 30 ολόκληρα χρόνια, διότι το παραμορφωμένο καστ του ήταν too much για τους ευαίσθητους Βρετανούς. (Φαντάζομαι ότι όσοι είδαν την ταινία αναφώνησαν: «Oh, dear!» και τους έπεσε το μονόκλ από το μάτι…)
Έτσι, το κακό έγινε! Η ταινία λογοκρίθηκε και πετσοκόπηκε κακήν κακώς. Ολόκληρες σκηνές παραλείφθηκαν –ανάμεσά τους και αρκετές σκηνές όπου παρουσιαζόταν η ανθρώπινη και τρυφερή πλευρά των «φρικιών» (είπαμε, ο κόσμος έβγαλε το πόρισμά του: κάτι τόσο αποκρουστικό δεν μπορεί να είναι καλό και μην τολμήσετε καν να μας πείσετε για το αντίθετο). Τέλος, γράφτηκε ένας νέος επίλογος με λίγο πιο happy end. Παρόλα αυτά, ακόμη κι έτσι , στην τελική προβολή της προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και θεωρήθηκε απαράδεκτη.
Πλέον, η ταινία θεωρείται cult και έχει αποκτήσει φανατικό κοινό. Το 1994, η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου την συμπεριέλαβε στις ταινίες προς διατήρηση, στο Εθνικό Κινηματογραφικό Αρχείο. Αλλά η ζημιά ήταν οριστική. Από τα 90 λεπτά διάρκειάς της, μόνο τα 64 έχουν απομείνει. Οι κομμένες σκηνές -ανάμεσά τους η σεκάνς με τη σκληρή τιμωρία των απατεώνων από τα «φρικιά»- χάθηκαν οριστικά στο πέρασμα του χρόνου. Ίσως βρίσκονται καταχωνιασμένες μέσα σε ένα σκονισμένο κουτί, κάπου σε μια σοφίτα, περιμένοντας τη μέρα που κάποιος θα τις βρει τυχαία!
Ακόμη κι έτσι, μισή και «σακατεμένη» η ταινία, καταφέρνει να σε κρατήσει με τα μάτια καθηλωμένα στην οθόνη και να σε τρομάξει. Και τι είναι, άραγε, πιο τρομακτικό; Το ότι όλα τα απειλητικά «φρικιά» που θα δεις ήταν υπαρκτά πρόσωπα; Ή το ότι τα βλέπεις ακριβώς έτσι: σαν απειλητικά «φρικιά»;
ΟΠΟΤΕ;
Οπότε, βρες την και δες την με τα χίλια!!! Το μόνο δυστυχές είναι ότι δεν μπορούμε πια να την απολαύσουμε στην πληρότητά της…
GEEKY TRIVIA
Μέλος του συγγραφικού team της MGM κατά τη διάρκεια παραγωγής της ταινίας ήταν και ο συγγραφέας F. Scott Fitzgerald, ο οποίος, μάλιστα, έτρωγε το μεσημεριανό του στο τραπέζι που έτρωγαν τα «φρικιά», καθώς δεν ένιωθε άνετα με τους πρωταγωνιστές και τα μεγαλοστελέχη της εταιρείας.
MIA ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ (ΔΕΝ) ΕΙΜΑΣΤΕ
To 2007 κυκλοφόρησε από την τρισάθλια The Asylum Studios η ταινία Freakshow, η οποία λανσαρίστηκε ως remake του Freaks. Όσοι γνωρίζουν τι εστί The Asylum, φυσικά, ξέρουν ότι πρόκειται για μια εταιρεία που ειδικεύεται στα mockbusters κι έχει γεμίσει τον τόπο με κατάπτυστες και ελεεινής ποιότητας low budget ταινίες που κυκλοφορούν κατευθείαν σε DVD. Βεβήλωση που μόνο με αίμα μπορεί να ξεπλυθεί!
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Δεν έχει ακουστεί τίποτε για κάποιο πιο «επίσημο» remake της ταινίας. Καλύτερα. Πώς να φτάσεις, έστω, την αυθεντικότητα του πρωτότυπου;
ΠΑΡΕ ΜΑΤΙ:
Fri(ght)day Nights 