Σκηνοθεσία: George A. Romero
Σενάριο: George A. Romero, John A. Russo
Μουσική: William Loose, Fred Steiner
Ηθοποιοί: Duane Jones, Judith O’Dea, Karl Hardman, Marilyn Eastman κ.α.
Είδος: Horror
Αξιολόγηση: ★
★★★★
TΡΟΜΕΤΡΗΤΗΣ
Αίμα: ★★★
☆☆
Φρίκη: ★★★★★
Τρόμος: ★★★★★
Αγωνία: ★★★★★
NIGHT OF THE LIVING DEAD (1968)
Θα ασχοληθώ με τις μεγάλες μου αγάπες σήμερα: τα ζόμπι! Τα λατρεύω τα ζόμπι! Τα αγαπώ σε όλες τους τις μορφές: ζόμπι αργά και τρομακτικά, ζόμπι γρήγορα και ακόμα πιο τρομακτικά, ζόμπι από χημικά, ζόμπι από ιούς, ζόμπι από πειράματα, ζόμπι που περπατάνε στο ταβάνι, ζόμπι που σχηματίζουν ανθρώπινες πυραμίδες –δεν κάνω διακρίσεις ανάμεσά τους! Τα αγαπώ όλα το ίδιο! Τα αγαπώ στις ταινίες, τα αγαπώ στα κόμικς, τα αγαπώ στην τηλεόραση! Αλλά σήμερα θα μας απασχολήσουν τα ζόμπι που τα ξεκίνησαν όλα! Τα κλασικά, αργοκίνητα, πεινασμένα και πολύ πεθαμένα πλάσματα που γνωρίσαμε μέσα από το αριστούργημα του George Romero!
TI MAΣ ΛΕΣ;
Η Barbra και o Johnny επισκέπτονται τον τάφο του πατέρα τους, όταν ξαφνικά δέχονται την επίθεση ενός μανιακού. Η Barbra καταφέρνει να ξεφύγει και βρίσκει καταφύγιο σε ένα φαινομενικά άδειο αγρόκτημα της περιοχής, όπου λίγο αργότερα θα καταλήξει και ο Ben, που επίσης προσπαθεί να ξεφύγει από παρόμοια επίθεση. Σύντομα θα μάθουν ότι κρούσματα δολοφονικών επιθέσεων σημειώνονται σε ολόκληρη τη χώρα και ότι, σύμφωνα με τις φημολογίες, οι νεκροί επανέρχονται στη ζωή και καταδιώκουν τους ζωντανούς με σκοπό να τραφούν από τη σάρκα τους. Με το αγρόκτημα να περικυκλώνεται αργά αργά από νεκροζώντανους, θα πρέπει να βρούνε έναν τρόπο να ξεφύγουν και να αναζητήσουν ασφάλεια στην πλησιέστερη πόλη.
Πρακτικά, η ταινία δεν αποτελεί την πρώτη εμφάνιση νεκροζώντανων στον κινηματογράφο, καθώς προηγήθηκε κατά πολύ το White Zombie, το οποίο βασίζεται στους θρύλους γύρω από την πρακτική του Βουντού. Ο Romero, παρόλα αυτά, επανεφηύρε τα ζόμπι και τα παρουσίασε στο κοινό με τις κανιβαλιστικές ιδιότητες που τα γνωρίζουμε σήμερα! Αν και οι αρχικές αντιδράσεις ήταν αρνητικές (κυρίως επειδή δεν είχε τεθεί ακόμη σε ισχύ το σύστημα αξιολόγησης καταλληλότητας και αρκετά δύσμοιρα παιδάκια έκαναν το λάθος να παρακολουθήσουν την ταινία), σάρωσε στις εισπράξεις και κατάφερε σιγά σιγά να κερδίσει τις καρδιές των κριτικών και να αποσπάσει διθυράμβους.
Ο αντίκτυπός της στη βιομηχανία του κινηματογράφου ήταν τεράστιος! Έκανε τόση θραύση, ώστε αποτέλεσε το εφαλτήριο για ένα ολόκληρο νέο είδος τρόμου που έχει πια μεταπηδήσει από τον κινηματογράφο στην τηλεόραση, τα κόμικς, τη λογοτεχνία και τη μαζική κουλτούρα! Επίσης, είναι μια από τις πρώτες ταινίες που επέλεξε η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου για διαφύλαξη. Καθόλου άσχημα για μια ανεξάρτητη παραγωγή που υλοποιήθηκε με λίγα χρήματα και για την οποία συγγενείς, φίλοι ή μέλη της παραγωγής αναγκάστηκαν να πάρουν μικρό ρόλο ή να παραστήσουν τους νεκροζώντανους, ελλείψει ρευστού!
Δυστυχώς, όμως, από λάθος του διανομέα δεν κατοχυρώθηκαν τα πνευματικά δικαιώματα της ταινίας, επιτρέποντας τη δημόσια χρήση αυτής και των χαρακτήρων της! Ο John Russo, ο έτερος σεναριογράφος, εκμεταλλευόμενος αυτή την παράβλεψη, έγραψε το Return of the Living Dead, το οποίο είχε αναφορές στην αρχική ταινία, αλλά λειτούργησε περισσότερο σαν παρωδία αυτής. Ο Romero έσυρε στα δικαστήρια τον Russo, επειδή διένειμε την ταινία του την ίδια περίοδο με το Day of the Dead με σκοπό να το περάσει για επίσημο sequel. Τελικά τα βρήκανε και αποφασίστηκε οι ταινίες του Romero να ξεχωρίζουν από την κατάληξη “Dead” και αυτές του Russo να έχουν την προσθήκη της λέξης “Living”. Ούτως ή άλλως, οι μετέπειτα ταινίες του Russo (έβγαλε 5 συνολικά) ήταν τόσο άθλιες που μόνο ζόμπι μπορεί να τις δει…
Η ταινία πέρασε από σαράντα κύματα στο στάδιο της συγγραφής. Αρχικά προοριζόταν για κωμωδία τρόμου, με θέμα… εξωγήινους εφήβους που επισκέπτονται τη Γη! Στη συνέχεια είχε σαν θέμα έναν τύπο που βρίσκει ένα χωράφι με πτώματα, τα οποία χρησιμοποιούν ως τροφή οι εξωγήινοι. (Ναι, έπρεπε οπωσδήποτε να υπάρχουν εξωγήινοι μέσα!) Ευτυχώς, ο Romero διάβασε το βιβλίο “I am Legend” του Richard Matheson (αυτό που έγινε ταινία το 2007) και πήρε έμπνευση από τα πλάσματα που περιγράφονται σε αυτό. Οπότε, αντίο teenagers from outer space και καλώς ορίσατε ζόμπια! Μετά από την αναλαμπή αυτή, γράφτηκε μια τριμερής ιστορία που μετεξελίχθηκε στις τρεις πρώτες ταινίες της σειράς.
Δεν χρειάζεται να γράψω πολλά για την ίδια την ταινία. Πολλοί κριτικοί θεωρούν ότι αποτελεί ένα είδος κοινωνικού σχολιασμού και σάτιρας πάνω στον υπερκαταναλωτισμό και τον καπιταλισμό. Όποιο και αν είναι το βαθύτερο νόημά της, η καλλιτεχνική της αξία είναι αδιαμφισβήτητη και καταφέρνει να επαληθεύσει θριαμβευτικά το σλόγκαν “less is more”, καθώς με πενιχρά μέσα, υλικά και υποδομές, επιτυγχάνει τον σκοπό της: σε κάνει κοινωνό του ατμοσφαιρικού, κλειστοφοβικού και τρομακτικού κλίματός της.
ΟΠΟΤΕ;
Οπότε, τι; Είπαμε: η ταινία είναι η Μητέρα όλων των ζόμπι! Σκύβεις ταπεινά το κεφάλι και φιλάς ευλαβικά τα πόδια του δημιουργού της!
GEEKY TRIVIA
Η λέξη «ζόμπι» δεν ακούγεται ούτε μια φορά κατά τη διάρκεια της ταινίας. Ο όρος υιοθετήθηκε αργότερα από τους φαν της!
MIA ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΕΙΜΑΣΤΕ
Τώρα εδώ γίνεται της μουρλής! Διότι έχουμε sequels, έχουμε remakes, έχουμε revisions κι έχουμε κι ένα σωρό ξεδιάντροπα κακέκτυπα και τα δικά τους σίκουελ! Πάρε τα χάπια σου και ξεκίνα το διάβασμα! (Σε όσες δεν έχω δει, απουσιάζει εκ των πραγμάτων η βαθμολογία!)
Ξεκινάμε με τα revisions της αρχικής ταινίας:
- Επιχρωματισμένες εκδοχές της κυκλοφόρησαν το 1986, το 2004 και το 2009 –όπου η ταινία μετατράπηκε και σε 3D (η πρώτη 2D ταινία που μετατράπηκε ποτέ σε τρισδιάστατη).
- Night of the Living Dead: 30th Anniversary Edition (1999) –
Ο John Russo αποφάσισε να γυρίσει μια τροποποιημένη εκδοχή της ταινίας με πρόσθετες σκηνές. Έφαγε τόσο θάψιμο που η ταινία δεν έχει καν δική της σελίδα στη Wikipedia! - Night of the Living Dead: Reanimated (2010) –
Ένα περίεργο project συνεργασίας που προβλήθηκε σε αρκετά φεστιβάλ και στο οποίο όλες οι σκηνές από το φιλμ του Romero αντικαταστάθηκαν από animations που δημιουργήθηκαν σε δεκάδες διαφορετικά στυλ από καλλιτέχνες απ’ όλο τον πλανήτη και συνοδεύονται από τον κανονικό ήχο της ταινίας.
Ακολουθούν οι ταινίες που ανήκουν στο continuity (ο ίδιος ο Romero δεν τις θεωρεί σίκουελ, μια και δεν έχουν άμεση σύνδεση η μία με την άλλη, πέρα από την ύπαρξη των νεκροζώντανων):
- Dawn of the Dead (1978) ★
★★☆☆
Μετά την εξάπλωση των νεκροζώντανων, ο κόσμος έχει σχεδόν καταστραφεί και οι λιγοστοί επιζώντες αναζητούν καταφύγιο. Οι ήρωες της ταινίας ταμπουρώνονται μέσα σε ένα εμπορικό κέντρο, προσπαθώντας να κρατήσουν τα ζόμπι μακριά. - Day of the Dead (1985) ★★☆☆☆
Τα ζόμπι έχουν πλέον κατακλύσει τον πλανήτη και μέσα σε μια υπόγεια στρατιωτική βάση, μια ομάδα επιστημόνων και στρατιωτών κάνει πειράματα στους νεκροζώντανους προσπαθώντας να βρει θεραπεία ή, έστω, απαντήσεις. - Land of the Dead (2005) ★★★★☆
Χρόνια μετά την προηγούμενη ταινία, το φαινόμενο των νεκροζώντανων μοιάζει πλέον μη αναστρέψιμο, με τα ζόμπι να είναι το κυρίαρχο είδος στον πλανήτη. Αρκετοί από τους επιζώντες έχουν συγκεντρωθεί σε μια περιφραγμένη πόλη, η οποία ελέγχεται από την ψευδοκυβέρνηση ενός μεγιστάνα. Παρόλα αυτά, οι ταξικές διαφορές εξακολουθούν να μαστίζουν τον εναπομείναντα πληθυσμό, ακόμα και κάτω από αυτές τις συνθήκες. - Diary of the Dead (2007) ★★☆☆☆
Η ταινία εκτυλίσσεται χρονικά τη νύχτα του πρώτου ξεσπάσματος της επιδημίας και ακολουθεί τις περιπέτειες μιας ομάδας φοιτητών που γυρίζουν ταινία τρόμου και αποφασίζουν να καταγράψουν τα γεγονότα υπό μορφή ντοκιμαντέρ. Η ταινία έχει γυριστεί ως found footage. - Survival of the Dead (2009) ☆☆☆☆☆
Η τελευταία προσθήκη στο franchise και η μοναδική στην οποία πρωταγωνιστούν χαρακτήρες που γνωρίσαμε σε προηγούμενη ταινία (για την ακρίβεια, στο Diary). Μια ομάδα μισθοφόρων προσπαθεί να φτάσει σε ένα απομονωμένο νησί, στο οποίο νομίζει ότι θα βρει προστασία από τα ζόμπι. Είναι μακράν η χειρότερη ταινία της σειράς από άποψη σεναρίου, ενώ τα ζόμπι απλώς παριστάνουν τις γλάστρες…
Ακολουθούν τα remake των αρχικών ταινιών:
- Night of the Living Dead (1990) ★★★☆☆
Η ταινία είναι εξ’ ολοκλήρου βασισμένη στην πρωτότυπη, με κάποιες προσθήκες στο σενάριο και με καινούργιο τέλος. Η κυριότερη διαφοροποίηση είναι ότι η ηρωίδα, η Barbra, έχει σαφέστατα πιο ενεργητικό και πρωταγωνιστικό ρόλο και δεν περιορίζεται απλώς στο να παριστάνει την κατατονική, όπως συνέβη στο αρχικό φιλμ… - Dawn of the Dead (2004) ★★★★☆
Το καλύτερο, ίσως, remake που έχει γίνει σε ταινία της σειράς, το οποίο αποτελεί, μάλιστα, και πρώτη ταινία του Zack Snyder. Πατάει στην αρχική ιδέα με το εμπορικό κέντρο, αλλά διαφοροποιείται σημαντικά και όσον αφορά τους χαρακτήρες, αλλά και από άποψη σεναρίου.
Και ακολουθούν και τα «ανεπίσημα» remake, sequels, prequels, η σάρα, η μάρα και όλο το κακό συναπάντημα, τα οποία ξεφύτρωσαν εκμεταλλευόμενα την έλλειψη κατοχυρωμένων δικαιωμάτων:
- Day of the Dead 2: Contagium (2005) –
Ανεπίσημο sequel του Day of the Dead που κυκλοφόρησε απευθείας σε βίντεο. Πάτωσε πιο πολύ κι από τρύπια βάρκα γεμάτη ελέφαντες. - Day of the Dead (2008) ★☆☆☆☆
Ανεπίσημο remake της ομώνυμης ταινίας που ουδεμία σχέση έχει με τη σειρά και επίσης έπιασε πάτο, κυρίως επειδή τα ζόμπι που παρουσίαζε τρέχανε στα ταβάνια σαν σαμιαμίδια… - Night of the Living Dead 3D (2006) –
Ανεπίσημο remake της αρχικής ταινίας, βασισμένο στους ήρωες και τα γεγονότα της, αλλά με μπόλικες αλλαγές και προσθήκες τόσο στο σενάριο όσο και στους χαρακτήρες. Ο Romero και οποιοσδήποτε από τους συνεργάτες του δεν είχε καμιά συμμετοχή στην παραγωγή. - Night of the Living Dead: Re-animation (2012) ☆☆☆☆☆
Άθλιο prequel της προηγούμενης ταινίας. Αυτό, παραδόξως, το έχω δει. Ήταν τόσο κακό που έκλαψα… - Day of the Dead: Bloodline (2019) ★☆☆☆☆
Δεύτερο ανεπίσημο remake του πρώτου σίκουελ. Εξίσου βαρετό, αλλά μπορεί να μετατραπεί άνετα σε παιχνίδι: πίνεις ένα σφηνάκι κάθε φορά που ένα ζόμπι δαγκώνει λαιμό σε κοντινό πλάνο! Θα έχεις μεθύσει στο πρώτο εικοσάλεπτο!
Ουφ, εντάξει! Νομίζω ότι τα μάζεψα όλα!
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Ο σχετικά πρόσφατος θάνατος του Romero δεν έβαλε φρένο στα σχέδια που είχε ο ίδιος για δυο ακόμη σίκουελ της αρχικής σειράς -απλώς τα πλάνα άλλαξαν λιγάκι. Έτσι, βρίσκεται ήδη σκαριά η έκτη συνέχεια, με τίτλο Road of the Dead που θα βασιστεί σε σενάριο που είχε συνυπογράψει ο Romero, καθώς και ένα prequel με τον τίτλο Rise of the Dead, το οποίο θα εκτυλίσσεται την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και θα σκηνοθετήσει ο γιος του μακαρίτη!
ΠΑΡΕ ΜΑΤΙ:
Fri(ght)day Nights 